Inleiding
Dit ontwerp beschrijft de beoogde gebruiksscenario's voor het dataproduct GV Meetdata, alsmede de achterliggende architectuur en gemaakte keuzes.
Reikwijdte
Er is steeds meer behoefte aan inzicht in data over energieverbruik en energieopwekking van grootverbruikers (GV) om optimaal gebruik te maken van de beschikbare energiecapaciteit. Deze data is bijvoorbeeld relevant voor bedrijven die willen samenwerken op een industrieterrein of voor organisaties die individuele bedrijven willen helpen met duurzame energie oplossingen en energiebesparingen. De GV-klant is eigenaar van deze data en moet toestemming geven aan andere partijen om de data te gebruiken. Een erkend meetverantwoordelijke (MV) verzorgt de metingen van deze data.
Dit ontwerp beschrijft het proces om tot ontsluiting van het bijbehorende dataproduct te komen en de betekenis & structuur van het dataproduct.
Achtergrond
Onderstaand wordt kort de achtergrond toegelicht m.b.t. dataproducten.
Dataproduct
Voor alle data-uitwisseling binnen de scope van de visie is expliciet gekozen voor het denken over data in de vorm van dataproducten. Een dataproduct combineert de semantische-, technische- en gebruiksaspecten van data-uitwisseling. Om dit invulling te geven bestaat een dataproduct uit de volgende componenten:
- dataset: de daadwerkelijke gegevens die worden uitgewisseld. Zie een dataset als een tabel met gegevens, waarbij de kolommen beschrijven wat er op elke rij van de data aan gegevens wordt geleverd. Een dataset voor aansluitingen zal minstens een kolom "Aansluitingsnummer" bevatten, waarbij elke rij in de dataset een aansluiting beschrijft;
- dataservice: de technische manier van verspreiden van de dataset. Dit gaat over hoe de data ontsloten wordt (als bestand, API, database of file server);
- voorwaarden: er kunnen voorwaarden liggen op beschikbaarheid, kwaliteit, classificatie en doelbinding bij gebruik van het dataproduct.
Het dataproduct combineert de dataset en dataservice, verrijkt met voorwaarden voor gebruik.
Volume, variety, veracity, velocity
Data kent vier kenmerken:
- volume: data kent een volume, een hoeveelheid;
- variety (variëteit): data is te verdelen in gestructureerde en ongestructureerde data. Ongestructureerde data kent geen metamodel;
- veracity (betrouwbaarheid): de mate waarin de data vertrouwd kan worden voor de toepassing;
- velocity (snelheid): de frequentie waarmee data verandert.
Functionele eisen
Het dataproduct is onderheving aan functionele eisen: wat het dataproduct moet doen.
| Als | Wil ik | Want |
|---|---|---|
| GV-klant | Een uniform overzicht van gemeten energieverbruik (E&G, invoeding en afname), in kwartier- en/of uurwaarden per meetinstallatie | Ik wens inzicht in mijn verbruik |
| GV-klant | Via self-service (MijnOmgeving, centraal meetdataregister) mijn meetgegevens ophalen | Ik wens zo snel mogelijk mijn verbruiksgegevens ontvangen |
| GV-klant | Een service desk om online vragen te kunnen stellen | Ik wens ondersteuning bij gebruik van mijn verbruiksgegevens |
| Derde | Een uniform overzicht van gemeten energieverbruik (E & G, invoeding en afname), in kwartierwaarden per meetinstallatie | Ik wens inzicht in het verbruik van de aangeslotene(n) |
| Derde | Een service desk om online vragen te kunnen stellen | Ik wens ondersteuning bij gebruik van het dataproduct |
| Netbeheerder | Gemeten energieverbruik via de MijnOmgeving ontsluiten | Ik wil mijn klant faciliteren in het inzicht in verbruiksgegevens |
| Netbeheerder | Een uniform overzicht van gemeten energieverbruik kunnen ontsluiten via de MijnOmgeving | Ik wens mijn GV-klant te ondersteunen bij inzicht in de verbruiksgegevens |
| Netbeheerder | Een service desk om tweede- en derdelijns vragen te kunnen stellen over levering via de MijnOmgeving | Ik ondervind mogelijk problemen bij het leveren van verbruiksgegevens |
| Netbeheerder | GV-klanten en derden doorverwijzen naar een Centraal Dataportaal | Ik wens een uniforme ontsluiting van verbruiksgegevens voor zowel GV-klant als derde |
| Netbeheerder | Verbruiksgegevens onder de juiste grondslag kunnen leveren voor GV-klant en derde | Ik wens in lijn te zijn met wet- en regelgeving |
Dataservice
In beide gebruiksscenario's vraagt de GV-klant of een derde (zoals een adviesbureau of ontwikkelbedrijf) meetgegevens op bij de netbeheerder van een GV-klant. Indien een derde meetgegevens opvraagt dient toestemming verleend te worden door de aangeslotene. Hierbij vervult de GV-klant de rol van aangeslotene.
Beide gebruiksscenario's gaan uit van geauthenticeerde rollen. Voor authenticatie dient aangesloten te worden op bestaande processen. Indien er geen enrolment- en authenticatieproces is moet deze worden ingericht.
De gebruiksscenario's beschrijven niet het uitvalproces (happy flow), deze stappen dienen apart beschreven en geïmplementeerd te worden.
Gebruiksscenario: centraal dataproduct
- een GV-klant of een derde (e.g. een ontwikkelbedrijf) vraagt meetgegevens op voor één of meerdere aansluitingen bij het EDSN meetdataregister. GV-klanten vragen meetdata aan voor eigen aansluiting(en), derden voor te specificeren aansluitingen;
- het meetdataregister toetst of er toestemming is verleend voor de combinatie derde/aansluiting. Indien de GV-klant meetdata voor eigen aansluiting(en) aanvraagt is toestemming niet vereist en wordt de meetdata geleverd (stap 6);
- indien er geen toestemming is voor opvragen van de meetdata wordt de aangeslotene gevraagd deze te verlenen. De aangeslotene kan potentieel weken wachten voordat toestemming verleend of afgewezen wordt;
- de verleende toestemming wordt vastgelegd in het Toestemmingplatform;
- het Toestemmingplatform notificeert het meetdataregister dat toestemming verleend is door de aangeslotene;
- het meetdataregister levert de meetgegevens, onder het uniforme schema.
Het beschreven scenario kent een aantal varianten voor implementatie:
- de netbeheerder leidt GV-klanten vanuit de Mijn-omgeving door naar het meetdataregister;
- de netbeheerder leidt derden door naar het meetdataregister;
- de netbeheerder ontsluit het meetdataregister vanuit de Mijn-omgeving. Hiervoor vraagt de netbeheerder onder eigen autorisatie de meetgegevens op voor de geauthenticeerde GV-klant;
- de netbeheerder ontsluit het meetdataregister vanuit de partner- of derdenomgeving. Een derde vraagt voor specifieke aansluiting(en) meetgegevens op, welke na toestemming van de aangeslotene worden geleverd. Niet alle netbeheerders kennen een dergelijke partneromgeving.
Gebruikersscenario: decentraal dataproduct
- een GV-klant of een derde (e.g. een ontwikkelbedrijf) vraagt meetgegevens op voor één of meerdere aansluitingen bij de netbeheerder. GV-klanten vragen meetdata aan voor eigen aansluiting(en), derden voor te specificeren aansluitingen;
- de netbeheerder toetst of er toestemming is verleend voor de combinatie derde/aansluiting. Indien de GV-klant meetdata voor eigen aansluiting(en) aanvraagt is toestemming niet vereist en wordt de meetdata geleverd (stap 5);
- indien er geen toestemming is voor opvragen van de meetdata wordt de aangeslotene gevraagd deze te verlenen. De aangeslotene kan potentieel weken wachten voordat toestemming verleend of afgewezen wordt;
- de verleende toestemming wordt vastgelegd in de administratie van de netbeheerder;
- de netbeheerder levert de meetgegevens, onder het uniforme schema.
Het beschreven scenario kent een aantal varianten voor implementatie:
- de netbeheerder levert meetdata als voor de GV-klant vanuit de Mijn-omgeving;
- de netbeheerder levert meetdata als maatwerkverzoek vanuit de eigen service desk, of gedelegeerd naar Partners in Energie.
Architectuur
Vanuit architectuurperspectief zijn de volgende keuzes gemaakt:
- de structuur (logisch model) van de dataset is gebaseerd op het conceptuele model Begrippenmodel NBNL en het Common Information Model;
- het dataproduct GV Meetdata is vindbaar via het EDSN Dataportaal.
Dataset
Volume, variety, veracity, velocity
| Type | Beschrijving |
|---|---|
| Volume | Laag, < 100MB (ongecomprimeerd). |
| Variety | Gestructureerd. |
| Veracity | Hoog, de dataset wordt samengesteld uit brongegevens die ook voor facturatie worden ingezet. |
| Velocity | Laag, datasets worden op verzoek samengesteld. |
Voorwaarden
Dit dataproduct wordt als gesloten data aangeboden, onder de Grondslag toestemming. De grondslag is vereist indien een derde de aanvraag doet, voor een GV-klant is toestemming niet vereist indien het om meetdata van de eigen aansluiting(en) gaat.
Beslissingen en aannames
| Type | Beschrijving |
|---|---|
| Aanname | Netbeheerders hebben de gevraagde meetgegevens (dataset) beschikbaar voor levering als decentraal dataproduct |
| Aanname | EDSN maakt geen aanpassingen in de bestaande interface(s) voor het decentrale dataproduct |
| Aanname | De aangeslotene verleent toestemming over toegang tot al haar meetdata behorende bij een aansluiting. Dit voorkomt toestemmingverzoeken voor meetgegevens in een tijdsperiode |
| Aanname | Zowel GV-klant, als aangeslotene, als derde zijn te identificeren, authenticeren en te benaderen voor communicatie |
| Aanname | Toestemming wordt verleend op basis van de combinatie derde/aansluiting |
| Aanname | Partners in Energie stopt met het invullen van maatwerkverzoeken voor meetdata na implementatie van het centrale dataproduct |
| Aanname | De geldigheid van een verleende toestemming is minstens 90 dagen, om aantal toestemmingsverzoeken te beperken |
| Aanname | Er wordt op sectorniveau een Centraal Dataportaal gerealiseerd en het dataproduct meetdata wordt hierop aangeboden |