Nettopologie, belasting en capaciteit (NBC)

Dit ontwerp beschrijft het beoogde gebruiksscenario voor het dataproduct NBC (nettopologie, belasting en capaciteit), alsmede de achterliggende architectuur en gemaakte keuzes.

Voor alle data-uitwisseling binnen de scope van de Visie Datadelen is expliciet gekozen voor het denken over data in de vorm van dataproducten. Een dataproduct combineert de semantische-, technische- en gebruiksaspecten van data-uitwisseling. Om dit invulling te geven bestaat een dataproduct uit de volgende componenten:

dataset: de daadwerkelijke gegevens die worden uitgewisseld. Zie een dataset als een tabel met gegevens, waarbij de kolommen beschrijven wat er op elke rij van de data aan gegevens wordt geleverd. Een dataset voor aansluitingen zal minstens een kolom "Aansluitingsnummer" bevatten, waarbij elke rij in de dataset een aansluiting beschrijft;
dataservice: de (technische) manier van verspreiden van de dataset. Dit gaat over hoe de data ontsloten wordt, de onderliggende architectuur en de gebruiksscenario’s;
voorwaarden: er kunnen voorwaarden liggen op beschikbaarheid, kwaliteit, classificatie en doelbinding bij gebruik van het dataproduct.

Het dataproduct combineert de dataset en dataservice, verrijkt met voorwaarden voor gebruik.

Reikwijdte

Het doel is om belanghebbende (Technische Adviseurs en Derden) voldoende informatie over het net te geven waarmee ze in staat zijn om gerichte individuele of collectieve voorstellen voor GV-klanten te doen, waardoor het net beter wordt benut.

Table 1. Rollen
Rol	Beschrijving
Netbeheerder	Vennootschap die op grond van de wet is aangewezen voor het beheer van een of meer energienetten, niet zijnde gesloten distributiesystemen.
GV-klant	Afnemer met een aansluiting met een totale maximale capaciteit groter dan 3x80 Ampère voor elektriciteit of 40 m³(n) per uur voor gas, of een aansluiting op een gesloten distributiesysteem, of een aansluiting van een afnemer zoals bedoeld in artikel 1, tweede of derde lid, van de Elektriciteitswet 1998.
Technisch adviseur	Een organisatie of persoon die faciliteert bij het zoeken naar oplossingen voor congestieproblematiek door energie-advies te geven.
Derden	Derden die vanuit overige use cases belang hebben bij de informatie verstrekt vanuit dit dataproduct.

Functionele eisen

Het dataproduct moet voldoen aan functionele eisen; deze vertellen wie ("Als rol") welke data ("Wil ik") nodig heeft en waarom ("Want").

Table 2. Functionele eisen
ID	Als Rol	Wil ik	Want
1	Technisch adviseur	Inzicht in de operationele limiet en belasting in de voor mij relevante netfuncties (assets) over de dag heen gedurende het jaar, zowel van de huidige als de toekomstige situatie	Ik wil op basis hiervan een gedetailleerd beeld krijgen van de vrije ruimte en schaarste (speelruimte)
2	Technisch adviseur	Inzicht in de operationele limiet en belasting in de voor mij relevante netfuncties (assets) over de dag heen gedurende het jaar, zowel van de huidige als de toekomstige situatie	Individuele en collectieve oplossingen verkennen en adequate voorstellen doen richting netbeheerder
3	Technisch adviseur	Inzicht in de operationele limiet en belasting in de voor mij relevante netfuncties (assets) over de dag heen gedurende het jaar, zowel van de huidige als de toekomstige situatie	Bijdragen aan beter benutten van het net en hiermee GV-klanten helpen die geen (extra) capaciteit kunnen krijgen
4	Technisch adviseur	Inzicht de nettopologie van het gebied waar ik me op richt, samen met het hoger liggende gebied	Zo kan ik potentiële kandidaten voor een ehub identificeren (netburen)
5	Technisch adviseur	Inzicht de nettopologie van het gebied waar ik me op richt, samen met het hoger liggende gebied	Ik kan dan bepalen hoe de aansluitingen, verbindingen en stations onderling invloed op elkaar uitoefenen én hier de juiste specificaties aan kan koppelen om mee door te rekenen
6	Technisch adviseur	Inzicht de nettopologie van het gebied waar ik me op richt, samen met het hoger liggende gebied	Ik krijg dan handelingsperspectief om met slimme oplossingen te komen om het net beter te benutten
7	Netbeheerder	Enkel inzicht verstrekken vanuit use case-perspectief.	Ik moet voldoen aan beleid rondom het communiceren van nettopologie van de netbeheerder.
8	Technisch adviseur	Inzicht in de (technische) zekeringswaarde van het overdrachtspunt.	Ik wil inzicht in de bandbreedte van energieverbruik.
9	Technisch adviseur	Inzicht in de kabels en of deze onder congestie (afname & invoeding) liggen.	Ik moet aansluitingen op deze kabels uitsluiten van deelname aan een energiehub
10	Technisch adviseur	Inzicht in de individuele capaciteit van kabels.	Ik wil onderlinge energie-uitwisseling tussen deelnemers aan een energiehub toetsen/doorrekenen.
11	Derde	Inzicht in de_ capaciteit_ en restcapaciteit (vrije ruimte) op veldniveau en secundaire zijde(s) van de relevante transformatoren, als operationele limiet.	Dit geeft inzicht in de capaciteit
12	Technisch adviseur	Inzicht in de wachtrij (gevraagd vermogen) ?	Ik wil de wachtrij vrijmaken door deelnemers aangesloten op een knelpunt (kabel) onderdeel te maken van een energiehub.
13	Technisch adviseur	Inzicht in de nettopologie, de capaciteit en de belasting van stations en verbindingen	Als de RNB een CBC (Capaciteitsbeperkings Contract) afkeurt zonder alternatief te bieden dan wil ik de zaken zelf doorrekenen.
14	Technisch adviseur	Ik wil graag de nettopologie, de vrije ruimte op een station en de verbindingen weten.	Ik wil een zo relevant mogelijk voorstel doen aan de netbeheerder en dit binnen een zo kort mogelijke doorlooptijd emet met een concrete aanbeveling naar de klant (de aangeslotene)
15	Technisch adviseur	Informatie over capaciteit en belasting van verbindingen en stations die een netrekenaar gebruikt en die ik kan gebruiken zonder netreken capaciteiten.	Ik wil geen netrekencapaciteiten ontwikkelen.
16	Technisch adviseur	Ik wil inzicht in op welke momenten er nog hoeveel ruimte is op de voor mij relevante netfuncties (assets) is, zowel nu als in de toekomst	Ik weet hiermee wat er wanneer mogelijkerwijs nog wel kan
17	Technisch adviseur	Ik wil inzicht in op welke momenten er nog hoeveel ruimte is op de voor mij relevante netfuncties (assets) is, zowel nu als in de toekomst	Ik kan hiermee een (grove) business case maken voor individuele en collectieve oplosingen en de inzet van energieassets
18	Technisch adviseur	Ik wil inzicht in op welke momenten er nog hoeveel ruimte is op de voor mij relevante netfuncties (assets) is, zowel nu als in de toekomst	Ik kan hiermee gericht een voorstel doen richting netbeheerders die bijdraagt aan het beter benutten van het net en hiermee GV-klanten helpen die geen extra capaciteit kunnen krijgen

Dataservice

Gebruiksscenario

Het volgende gebruiksscenario wordt ondersteund:

Figure 1. Gebruiksscenario

De Technisch Adviseur verzoekt de GV-klant om NBC-gegevens die hij nodig heeft voor zijn advies;
De GV-klant vraagt zijn netbeheerder om NBC-gegevens van een specifiek gebied;
De netbeheerder authenticeert de GV-klant en verzoekt om de betreffende EAN;
De GV-klant authenticeert zich bij de netbeheerder en levert de betreffende EAN;
De netbeheerder bepaalt het afgaande veld en het bijbehorende station horende bij dit EAN en vervolgens de NBC-gegevens van een specifiek gebied behorende bij dit station;
De netbeheerder levert de gevraagde NBC-gegevens aan de GV-klant;
De GV-klant levert de NBC-gegevens aan de Technische Adviseur;
De Technische Adviseur gebruikt de NBC-gegevens om een advies te maken voor de EAN van de GV-klant;
De Technische Adviseur geeft zijn advies aan de GV-klant.

Architectuur

Vanuit architectuurperspectief zijn de volgende keuzes gemaakt:

Figure 2. Architectuur

Dataset

De dataset beschrijft van een EAN de nettopologie, de belasting en de capaciteit (operationele limiet) van het afgaande veld dat bij deze EAN hoort en haar transformator.

Volume, variety, veracity, velocity

Data kent vier kenmerken:

volume: data kent een volume, een hoeveelheid;
variety (variëteit): data is te verdelen in gestructureerde en ongestructureerde data. Ongestructureerde data kent geen metamodel;
veracity (betrouwbaarheid): de mate waarin de data vertrouwd kan worden voor de toepassing;
velocity (snelheid): de frequentie waarmee data verandert.

Type	Beschrijving
Volume	Laag, < 100MB (ongecomprimeerd)
Variety	Gestructureerd
Veracity	Midden
Velocity	Laag, datasets worden op verzoek samengesteld

Type

Beschrijving

Volume

Laag, < 100MB (ongecomprimeerd)

Variety

Gestructureerd

Veracity

Midden

Velocity

Laag, datasets worden op verzoek samengesteld

Voorwaarden

Dit dataproduct wordt als gesloten data aangeboden, onder de Grondslag Toestemming. Voor een GV-klant is toestemming impliciet verleend voor eigen aansluiting(en) vanuit de authenticatie en autorisatie van de GV-klant door de netbeheerder.

Beslissingen en aannames

Id	Type	Beschrijving
1	Beslissing	Nettopologie, belasting en capaciteit worden drie dataproducten.
2	Beslissing	Nettopologie mag niet als open data gepubliceerd worden, maar uitsluitend aangeboden worden per gebied per use case.
3	Aanname	GEMS beslist dat assetbelastingsdata van het afgaande veld gedeeld mag worden. Zelfs wanneer hierdoor de belasting van individuele GV- of KV-aansluitingen afleidbaar wordt
4	Beslissing	Capaciteit (operationele limiet) mag niet als open data gepubliceerd worden, maar uitsluitend aangeboden worden per gebied per use case.
5	Beslissing	Uitlevering van de MVP huidige belasting, capaciteit en nettopologie zal in Q4 nog via de decentrale processen plaatsvinden. Het is namelijk niet haalbaar voor EDSN om voor kerst 2025 een proces te realiseren via het centraal dataportaal o.b.v. toestemming. In 2026 gaan we toewerken naar centrale uitlevering
6	Aanname	De processen voor de uitlevering van netburen is reeds ingericht; we kunnen voor dit dataproduct (nettopologie, belasting en capaciteit) hier efficiënt gebruik van maken
7	Aanname	Capaciteit in kVA in plaats van werkelijk vermogen, hanteren we dan een cos(phi) van 1 of bijv 0,85
8	Aanname	Er is besloten om de capaciteit (operationele limiet) van de tranformator te gebruiken en niet Bedrijfszeker installatie vermogen (BZIV) of additionele niet redundante vermogen (ANRV)
9	Aanname	We gaan uit van de normaalstand van de schakelaars; de door de netarchitecten berkende situatie
10	Aanname	De belastingsdata kan als gevolg van onderhoud en/of storing afwijken van de normaalstand
11	Aanname	Meetgegevens voor veld en transformator zijn enkel geldig binnen de normaalstand. Indien de normaalstand gewijzigd is binnen de historische periode zijn de meetwaardes gedaan voor de wijziging niet geldig en worden niet gecommuniceerd
12	Aanname	Er is besloten rekening te houden met N-1; op basis van de normaalstand dus de operationele limiet van de transformator.
13	Aanname	Geen gegevens over kabels
14	Beslissing	Het delen van de netfuncties en de geografische ligging ervan is een risico vanuit de bescherming van informatie over ons net. Liggingsdata kan misbruikt worden voor sabotage of fysieke aanvallen. Daarom wordt deze data niet als open dataproduct beschouwt, zij kan passief openbaar gemaakt worden.
15	Aanname	Zowel levering als teruglevering moet ondersteund worden, exclusief kabels
16	Beslissing	Geolocatie ook niet over stations. Het delen van de netfuncties en de geografische ligging ervan is een risico vanuit de bescherming van informatie over ons net. Liggingsdata kan misbruikt worden voor sabotage of fysieke aanvallen. Daarom wordt deze data niet als open dataproduct beschouwt, zij kan passief openbaar gemaakt worden.
17	Aanname	Het combineren van datasets levert mogelijk meer informatie
18	Aanname	Er wordt geen informatie gecommuniceerd over netbeveiliging, N-1 wordt geabstraheerd als onderdeel van de nettopologie
19	Aanname	Er wordt geen informatie gecommuniceerd over wachtrijen en kortsluitstromen
20	Aanname	Belasting wordt voor de afgelopen twee jaar in kwartierwaardes gecommuniceerd, capaciteit wordt op basis van een enkele operationele limiet gecommuniceerd
21	Aanname	De technisch adviseur heeft geen behoefte aan inzicht in capaciteit en belasting ten behoeve van een energiehub
22	Beslissing	Met specifiek gebied wordt bedoeld de afbakening van station met afgaande velden tot en met GV-aansluitadressen. De aanvrager kan dit aanvragen op basis van een bepaalde EAN uit dat gebied of op basis van een bepaald adres uit dat gebied of op basis van de routenaam/stationsnaam. Dit laatste is alleen mogelijk als de desbetreffende partij ook al in bezit is van netburen, nettopologie of in geval van Liander de EBS.
23	Beslissing	We delen de waarde (capaciteit en belasting) waar de netbeheerder vanuit gaat. Aangezien het beleid verschilt per netbeheerder kan de opbouw van de data dus ook van elkaar verschillen. Het is niet aan ons om die beleidsregels te uniformeren. Voorbeeld is dat Liander corrigeert t.o.v. de normaalstand en andere netbeheerders mogelijk (nog) niet.
24	Beslissing	Data wordt gemaskeerd bij minder dan vijf (5) GV-aansluitingen. Hiermee voldoende de anonimiteit van de bedrijven wordt gewaarborgd. Voor gegevens van personen wordt 10 gehanteerd. Dit aantal is voor bedrijven vaak niet haalbaar. Overigens geldt wel dat als één bedrijf de uitkomst van het gemiddelde zodanig beïnvloedt dat de gegevens alsnog tot dat ene bedrijf te herleiden zijn, er ook niets gedeeld mag worden.
25	Beslissing	Het delen van belastingsdata mag niet indien dat herleidbaar is naar individuele energiedata
26	Beslissing	Er is voor al deze dataproducten een risico op fouten in de data, misinterpretaties van de data en verkeerde aannames o.b.v. deze data, die leiden tot verkeerde adviezen of investeringen. Dit risico moet gemitigeerd worden door een disclaimer op te nemen waarin het voorbehoud staat van fouten en wijzigingen

Type

Beschrijving

Beslissing

Nettopologie, belasting en capaciteit worden drie dataproducten.

Beslissing

Nettopologie mag niet als open data gepubliceerd worden, maar uitsluitend aangeboden worden per gebied per use case.

Aanname

GEMS beslist dat assetbelastingsdata van het afgaande veld gedeeld mag worden. Zelfs wanneer hierdoor de belasting van individuele GV- of KV-aansluitingen afleidbaar wordt

Beslissing

Capaciteit (operationele limiet) mag niet als open data gepubliceerd worden, maar uitsluitend aangeboden worden per gebied per use case.

Beslissing

Uitlevering van de MVP huidige belasting, capaciteit en nettopologie zal in Q4 nog via de decentrale processen plaatsvinden. Het is namelijk niet haalbaar voor EDSN om voor kerst 2025 een proces te realiseren via het centraal dataportaal o.b.v. toestemming. In 2026 gaan we toewerken naar centrale uitlevering

Aanname

De processen voor de uitlevering van netburen is reeds ingericht; we kunnen voor dit dataproduct (nettopologie, belasting en capaciteit) hier efficiënt gebruik van maken

Aanname

Capaciteit in kVA in plaats van werkelijk vermogen, hanteren we dan een cos(phi) van 1 of bijv 0,85

Aanname

Er is besloten om de capaciteit (operationele limiet) van de tranformator te gebruiken en niet Bedrijfszeker installatie vermogen (BZIV) of additionele niet redundante vermogen (ANRV)

Aanname

We gaan uit van de normaalstand van de schakelaars; de door de netarchitecten berkende situatie

Aanname

De belastingsdata kan als gevolg van onderhoud en/of storing afwijken van de normaalstand

Aanname

Meetgegevens voor veld en transformator zijn enkel geldig binnen de normaalstand. Indien de normaalstand gewijzigd is binnen de historische periode zijn de meetwaardes gedaan voor de wijziging niet geldig en worden niet gecommuniceerd

Aanname

Er is besloten rekening te houden met N-1; op basis van de normaalstand dus de operationele limiet van de transformator.

Aanname

Geen gegevens over kabels

Beslissing

Het delen van de netfuncties en de geografische ligging ervan is een risico vanuit de bescherming van informatie over ons net. Liggingsdata kan misbruikt worden voor sabotage of fysieke aanvallen. Daarom wordt deze data niet als open dataproduct beschouwt, zij kan passief openbaar gemaakt worden.

Aanname

Zowel levering als teruglevering moet ondersteund worden, exclusief kabels

Beslissing

Geolocatie ook niet over stations. Het delen van de netfuncties en de geografische ligging ervan is een risico vanuit de bescherming van informatie over ons net. Liggingsdata kan misbruikt worden voor sabotage of fysieke aanvallen. Daarom wordt deze data niet als open dataproduct beschouwt, zij kan passief openbaar gemaakt worden.

Aanname

Het combineren van datasets levert mogelijk meer informatie

Aanname

Er wordt geen informatie gecommuniceerd over netbeveiliging, N-1 wordt geabstraheerd als onderdeel van de nettopologie

Aanname

Er wordt geen informatie gecommuniceerd over wachtrijen en kortsluitstromen

Aanname

Belasting wordt voor de afgelopen twee jaar in kwartierwaardes gecommuniceerd, capaciteit wordt op basis van een enkele operationele limiet gecommuniceerd

Aanname

De technisch adviseur heeft geen behoefte aan inzicht in capaciteit en belasting ten behoeve van een energiehub

Beslissing

Met specifiek gebied wordt bedoeld de afbakening van station met afgaande velden tot en met GV-aansluitadressen. De aanvrager kan dit aanvragen op basis van een bepaalde EAN uit dat gebied of op basis van een bepaald adres uit dat gebied of op basis van de routenaam/stationsnaam. Dit laatste is alleen mogelijk als de desbetreffende partij ook al in bezit is van netburen, nettopologie of in geval van Liander de EBS.

Beslissing

We delen de waarde (capaciteit en belasting) waar de netbeheerder vanuit gaat. Aangezien het beleid verschilt per netbeheerder kan de opbouw van de data dus ook van elkaar verschillen. Het is niet aan ons om die beleidsregels te uniformeren. Voorbeeld is dat Liander corrigeert t.o.v. de normaalstand en andere netbeheerders mogelijk (nog) niet.

Beslissing

Data wordt gemaskeerd bij minder dan vijf (5) GV-aansluitingen. Hiermee voldoende de anonimiteit van de bedrijven wordt gewaarborgd. Voor gegevens van personen wordt 10 gehanteerd. Dit aantal is voor bedrijven vaak niet haalbaar. Overigens geldt wel dat als één bedrijf de uitkomst van het gemiddelde zodanig beïnvloedt dat de gegevens alsnog tot dat ene bedrijf te herleiden zijn, er ook niets gedeeld mag worden.

Beslissing

Het delen van belastingsdata mag niet indien dat herleidbaar is naar individuele energiedata

Beslissing

Er is voor al deze dataproducten een risico op fouten in de data, misinterpretaties van de data en verkeerde aannames o.b.v. deze data, die leiden tot verkeerde adviezen of investeringen. Dit risico moet gemitigeerd worden door een disclaimer op te nemen waarin het voorbehoud staat van fouten en wijzigingen